Uwaga kleszcze – Borelioza, Kleszczowe zapalenie mózgu

Parę słów na temat kleszczy poruszono w tematyce poświęconej wakacjom.
Kleszcze występują głównie w zalesionych terenach północno-wschodniej Polski .

Objawy:
Rumień wędrujący powiększające się zaczerwienienie o średnicy > 5 cm, pojawiające się najczęściej między 6 a 60 dniem od ukąszenia kleszcza. Przez ten okres obserwujemy miejsce ukąszenia! Jeśli zmiana skórna czasie krótszym niż 2 dni po ukłuciu przez kleszcza oraz o
średnicy mniejszej od 5 cm jest z reguły lokalnym stanem zapalnym wokół miejsca przebywania kleszcza lub reakcją alergiczną. Typowa zmiana skórna ma formę płaskiego zaczerwienienia i szybko powiększa się wykazując centralne przejaśnienie. O pewnym rozpoznaniu można mówić gdy zmiana ulega powiększeniu w ciągu kilku dni i przekroczy średnicę 5 cm Zdarza się,że zakażenie przebiega bez rumienia wędrującego.
Objawy ogólne: objawy grypopodobne z gorączką, bólami głowy, stawów, mięśni i
zmęczeniem. Ujawniają się u 40% chorych z rumieniem wędrującym, ustępują zwykle
samoistnie.
Dolegliwości stawowe:
Wędrujące bóle kości, stawów, mięśni, i ścięgien mogą wystąpić w stadium wczesnego zakażenia rozsianego, w okresie kilku tygodni od zakażenia, mogą mieć charakter nawracający.
Dolegliwości neurologiczne: to najczęściej zajęcie nerwów obwodowych, objawy zapalenia nerwów czaszkowych, objawy bóle, zawroty głowy, zaburzenia pamięci, intelektualne.
W stadium wczesnym rozsianym neuroborelioza może przebiegać jako:
porażenie nerwów czaszkowych, najczęściej nerwu twarzowego
porażenie korzeni nerwowych lub pojedynczych nerwów obwodowych;
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu lub zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego W stadium późnym neuroborelioza może przebiegać dużo poważniej.
Zapalenie mięśnia sercowego występują u 8-10% chorych.
Postępowanie po wystąpieniu rumienia wędrującego :
Dowodem skuteczności leczenia jest ustępowanie rumienia w trakcie antybiotykoterapii.
Należy poinformować pacjenta, żeby nie przerywał leczenia po ustąpieniu rumienia, ale
kontynuował zaleconą przez lekarza terapię.
Postępowanie w przypadku objawów boreliozy innych niż rumień wędrujący:
Jako pierwsze wykonywane jest badanie przeciwciał IgM i IgG , w drugim etapie u chorych z wynikami dodatnimi lub wątpliwymi należy wykonać test potwierdzenia Western Blot. Obie metody wzajemnie się uzupełniają. Przeciwciała klasy IgM mogą być wykrywane już w 2 tygodniu zakażenia, ale u większości chorych ich obecność ujawnia się do kilku tygodni. Przeciwciała klasy IgM mogą być wykrywane przez wiele lat, pomimo skutecznego leczenia.
Test potwierdzenia metodą Western Blot w surowicy krwi
W przypadku gdy w teście dodatnie jest tylko jedno z przeciwciał należy potwierdzić
badaniem WB tylko to przeciwciało. Jeżeli wynik dodatni i objawy kliniczne – skierować na
konsultację lekarza chorób zakaźnych. To On decyduje o dalszych losach terapii.

Po włączonej antybiotykoterapii nie ma konieczności powtarzania badań przeciwciał ponieważ nie ma to znaczenia prognostycznego. O skuteczności leczenia decyduje stan kliniczny. Po leczeniu, brak spadku miana przeciwciał (IgM i lub IgG) nie świadczy o nieskuteczności terapii (decyduje obraz kliniczny).
– Nie zaleca się wykonywania badań serologicznych „na życzenie” osobom, które
przypomniały, że w przeszłości miały kontakt z kleszczem.
– Nie zaleca się wykonywania badań diagnostycznych w kierunku boreliozy u osób bez
dolegliwości pomimo kontaktu z kleszczem.
Nie zaleca się profilaktycznego podawania antybiotyku po ukąszeniu kleszcza !!!
Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu nie chroni przed Boreliozą.