Szczepienia przeciwko pneumokokom darmowe i obowiązkowe – artykuł ukazał się na Portalu Trójmiasto 06.01.2017

Do niedawna wyłącznie wcześniaki urodzone poniżej 37 tygodnia ciąży i poniżej 2500 gram otrzymywały refundowaną szczepionkę przeciwko pneumokokom. Od styczna 2017 wszystkie noworodki objęte zostaną refundacją szczepionki przeciw pneumokokowej w ramach obowiązkowego kalendarza szczepień.

Czy to dobrze? Czy to źle?

Na początek parę słów teorii:

Kto powinien bać się pneumokoków?

– dzieci poniżej 2 roku życia,
– osoby przewlekle chore bez względu na wiek m.in. ze schorzeniami układu oddechowego, układu krążenia, cukrzycą, przewlekłą chorobą wątroby,
– osoby po 65 roku życia, nawet jeśli są zdrowe,
– palacze tytoniu, ponieważ dym papierosowy uszkadza nabłonek.
– dzieci uczęszczające do żłobków , przedszkolaki, dzieci szkolne, dzieci przebywające w skupiskach

Podkreślić należy, że 90% przedszkolaków to nosiciele pneumokoków, są więc oni zagrożeniem sami dla siebie, dla rodzeństwa i innych dzieci z otoczenia.

Bakterie pneumokoka mogą wywoływać schorzenia takie jak:

• zapalenie płuc
• zapalenie zatok
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• posocznica / sepsa
• zapalenie ucha środkowego
• zapalenie, kości, wsierdzia, stawów

Omówię postacie kliniczne, które wydają mi się z punktu bezpieczeństwa dziecka najważniejsze.

ZAPALENIE OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH = STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA

Pneumokoki są w Polsce jedną z najczęstszych przyczyn bakteryjnego zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych. Zjadliwość pneumokoków powoduje duże odczyny ropne w ośrodkowym układzie nerwowym. Najczęściej po okresie 2 – 5 dni od zakażenia bakterią pneumokoka pojawiają się następujące objawy: wysoka gorączka, nawet do 40⁰C, często z dreszczami, bóle mięśniowo – stawowe, silne bóle głowy i karku, nudności, wymioty, sztywność karku. W ciężkim przebiegu: zaburzenia świadomości – do utraty przytomności włącznie, drgawki, senność, apatia. Przebycie przez dziecko pneumokokowego zapalenia opon mózgowych i mózgu może niestety pozostawić trwałe następstwa powikłań neurologicznych, z których najczęstsze są głuchota, niedosłuch, wodogłowie, padaczka a także ropnie mózgu, niedowłady lub porażenia kończyn, zaburzenia mowy czy zaburzenia osobowości. W przebiegu tego typu zapaleń opon obserwowana jest również wysoka śmiertelność.

POSOCZNICA / SEPSA = STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA

Pneumokoki cechują się dużą zdolnością przenikania do krwi. Tak więc przy każdej infekcji pneumokokowej (zapalenie płuc, zapalenie uszu) istnieje ryzyko rozwoju posocznicy, która rozwija się bardzo gwałtownie i może doprowadzić do śmierci w ciągu dosłownie paru godzin. Objawem niezwykle niepokojącym, który zawsze powinien zaalarmować rodziców dziecka, są tzw. wybroczyny, czyli pojawiające się na skórze ciemnoczerwone plamy różnej wielkości, nie ustępujące po ucisku, spowodowane zakrzepami krwi w naczyniach.Niestety nie ma typowych objawów zapowiadających sepsę i nie da się w pełni przewidzieć jej przebiegu. Posocznica może prowadzić do tzw. rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego i wstrząsu – są to bardzo niebezpieczne objawy grożące śmiercią. Szczególnie zagrożeni są pacjenci po usunięciu śledziony oraz z niedoborami odporności. Dominującymi objawami są: gorączka, znaczne osłabienie, ból głowy, nudności, wymioty, światłowstręt, niepokój, sztywność karku, czyli niemożność przygięcia brody do klatki piersiowej, uwypuklenie ciemiączka u niemowląt, a także przyspieszenie akcji serca i oddechu, zblednięcie lub zasinienie określonych części ciała, zaburzenia świadomości (przymroczenie, utrata przytomności). Czasem chory może być śpiący, apatyczny. Ponieważ sepsa powstaje na skutek zakażenia, więc początkowe objawy mogą wyglądać jak banalna infekcja dróg oddechowych czy nieżyt żołądkowo – jelitowy. Jeżeli zakażenie przechodzi do krwi i rozsiewa się na cały organizm, objawia się to nagłym pogorszeniem stanu dziecka.

Rekomendacje polskich i światowych ekspertów w profilaktyce choroby pneumokokowej w grupie niemowląt i dzieci poniżej 2 lat – RANGA PRIORYTETU

Pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia jako najpilniejszą zmianę w kalendarzu szczepień obowiązkowych wskazują szczepienia przeciw pneumokokom dzieci do 2 roku życia. Nadanie profilaktyce pneumokokowej  rangi priorytetu wynika z sytuacji epidemiologicznej w kraju – bardzo wysokiego nosicielstwa, dużej liczby zachorowań i rosnącej oporności pneumokoków na antybiotyki. Szczepienia te są przez ekspertów szczególnie rekomendowane rodzicom jako priorytetowe w grupie szczepień zalecanych dla dzieci zdrowych już od 2 m.ż.

Według WHO co roku w wyniku chorób pneumokokowych umiera około 1 miliona dzieci do 5 r.ż.. Setki tysięcy zmagają się z ciężkimi, nieodwracalnymi powikłaniami, uniemożliwiającymi samodzielne funkcjonowanie.

Artykuł pod redakcją Pani Ewy Palińskiej zainspirował mnie do podjęcia tematyki szczepień, w tym przeciw pneumokokom. W I części skupiłam się na tematyce stricte medycznej. Druga część, która wkrótce powstanie będzie inna. Odniosę się w niej do zwolenników i przeciwników szczepień, ich racji: ZA I PRZECIW; do tego skąd czerpią są wiedzę o szczepieniach; jaką rolą odgrywają w tym procesie lekarze pierwszego . Odniosę się również do komentarzy dotyczących artykułu Pani Redaktor Ewy Palińskiej.

Link: http://zdrowie.trojmiasto.pl/Szczepienie-przeciw-pneumokokom-od-2017-roku-darmowe-i-obowiazkowe-n108895.html

Pozdrawiam Dr n.med. Magdalena Neuman-Łaniec